Gezien de geopolitieke toestand en de staat van de wereldeconomie lijkt het niet de beste tijd voor het verder ontwikkelen van internationale samenwerkingsinstituten. Fundamentele veranderingen in het machtsevenwicht gelanceerd na de Koude Oorlog hebben in de afgelopen jaren geleid tot de teloorgang of op zijn best tot erosie van elementen van de liberale wereld orde. Het zou te verkiezen zijn als dit proces alleen de instituties zou betreffen, die het absolute machtsoverwicht van het Westen hebben veroorzaakt. Uiteindelijk hebben deze instituties zich niet kunnen aanpassen aan de behoeftes van de hele mensheid.
De vernietiging van de internationale institutionele nalatenschap van de tweede helft van de 20e eeuw is geleid door de Verenigde Staten.
China probeert het in toenemende mate te reanimeren ook al zegt het dat zelf niet hardop. Europa en Rusland proberen deze instituties te behouden, maar hun mogelijkheden zjn beperkt in de context van de toenemende strijd tussen de twee economische supermachten.
Betekent dit het einde van het tijdperk van de internationale instituties als bijvoorbeeld de EAEU?
Globale regionalisatie en integratie in Eurazie
Een ander artikel uit de serie The Eastern Perspective van de Valdai Club experts legt uit waar de Euraziatische integratie om draait. Het artikel is van juli 2019, dus van voor de huidige crisis. Het bovenstaand artikel gaat over of dit proces van integratie gevaar loopt door de verander(-en)de geopolitieke situatie.
´De laatste jaren wordt er veel gesproken over de crisis die van invloed is op de Westers-centrische globaliseringsmodellen, die zijn ontwikkeld na het einde van de Koude Oorlog. Tegen het midden van de jaren ´10 kwamen de VS, die de grootste drijver van de globalisering waren, tot de realisering dat de belangrijkste profiteur van deze globalisering hun ideologisch vreemde en toenemend ambitieuze handelspartner China bleek te zijn. Resultaat hiervan was een groeiend protectionistisch sentiment onder het establishment in Washington, te merken aan het beleid van de regering Donald Trump.
Tegelijkertijd gaan globale instituties als WTO en IMF door een eigen crisis en beginnen regionale handelsverdragen en ontwikkelingsbanken een steeds belangrijker rol te spelen.
Verschillende integratieprojecten in Eurazie richten zich op verschillende vectoren, de EAEU agenda richt zich niet alleen op transportverbindingen maar ook op handels- en financiele integratie; Belt & Road Initiative (BRI) vooral op transport en infrastructuur.
De uitgebreide Euraziatische partnerschap is bedoeld om landen te verbinden met verschillende culturen en beschavingen en die te behouden binnen het partnerschap. Daarom is het onwaarschijnlijk dat economische processen kunnen worden gereguleerd met één enkele set van maatregelen en regels (zoals in de Europese Unie, red.). Voor nu is het noodzakelijk om een soort mozaiek van concepten en regels te creeeren, zegt Timofei Bordatsjov. Gezien de verschillen in economische systemen en culturen in Eurazie zullen gezamenlijke integratieregels slechts op een beperkt aantal factoren van toepassing zijn, volgens Jaroslav Lisovolik´
Regionale integratie en het ontstaan van nieuwe economische verbanden, verdragen en instituties is aan de orde van de dag. Het is een logische reactie op het Westerse streven naar globalisering, die ons als een eenheidsworst wordt opgediend.
Met de ervaring van bijna 30 jaar Verdrag van Maastricht en de momenteel breed gevoelde crisis van de Europese Unie, zouden we eens verder moeten kijken. Op ons eigen continent bijvoorbeeld zijn regionale verbanden ontstaan van landen die hun eigenheid op velerlei gebied kunnen handhaven. Zo een mozaiek is iets heel anders dan de eenheidsworst van de Europese Unie.
