Algemene informatie
De Republiek Wit-Rusland, ook bekend als Belarus, ligt ten oosten van Polen en is een binnenstaat, d.w.z. dat het nergens aan zee grenst. Het behoort tot één van de drie landen die de EAEU hebben opgericht in 2014 en heeft een totale oppervlakte van 207.600 km2. Zowel Wit-Russisch als Russisch zijn officiële talen die beide veel worden gesproken.
Geografie
Wit-Ruslands buurlanden zijn Polen, Oekraïne, Letland, Litouwen en Rusland. Het is een voornamelijk vlak land, dat veel moerassen, rivieren en bossen kent. Het Oerbos van Białowieża, het oudst bewaarde oerbos ter wereld, ligt grotendeels in Wit-Rusland. Het vormt ook de grens met Polen en staat sinds 1979 op de UNESCO natuurerfgoederenlijst.
De grootste rivier in Wit-Rusland is de Westelijke Dvina, die ontspringt in het Waldaj gebergte in Rusland en door Wit-Rusland en de Baltische staten naar de Oostzee stroomt. De Memel rivier (ook bekend als de Nioman) ontspringt in Wit-Rusland en vormt een natuurlijke grens tussen Polen en Kaliningrad, een Russische enclave buiten de Russische landsgrenzen. Gemiddeld ligt Wit-Rusland 162 meter boven de zeespiegel, met als hoogste punt de Dzerzjinskajaberg van 346 meter.
De Kernramp van Tsjernobyl in Oekraїne in 1986 heeft ook in Wit-Rusland zijn sporen nagelaten. De radiatie die toen vrijkwam heeft ongeveer 25% van de Wit-Russische bevolking gezondheidsproblemen opgeleverd. Ook heeft het de veestapel, het water en de bodem vervuild.
Geschiedenis en politiek
De twintigste eeuw ziet er voor Wit-Rusland ongeveer hetzelfde uit als voor de meeste voormalige Sovjetrepublieken. Na de splitsing met Litouwen in 1919 vormde dit land zijn eigen deelstaat van de Sovjet Unie (SU); de Wit-Russische Socialistische Sovjetrepubliek. Deze bestond tot de val van de SU in 1991 niet helemaal aaneengesloten, want tijdens de Tweede Wereldoorlog viel Wit-Rusland onder de Duitse Rijkscommissariaten Ostland en Oekraïne. Hierna en tot het uiteenvallen van de Sovjet Unie in 1991 viel het dus onder Sovjet-bewind met de Communistische Partij van Wit-Rusland als de enige toegestane politieke partij.
Sinds 1994 is het huidige staatshoofd Aleksandr Loekasjenko aan de macht. In dat jaar werd ook de Wit-Russische Grondwet opgesteld waarin werd vastgelegd dat de president wordt verkozen voor een periode van 5 jaar, en het parlement met 110 leden voor een periode van 4 jaar (Loekasjenko’s eerste termijn bedroeg echter 7 jaar). Verder is Wit-Rusland verdeeld in 6 administratieve districten met elk één grote stad als centraal punt; Brest, Gomel, Grodno, Minsk, Mogilev en Vitebsk.
Taal
Doorgaans wordt het Wit-Russisch geschreven met een Cyrillisch alfabet, zoals Russisch. Echter, in de negentiende en twintigste eeuw werd het vaker met een variant van het Latijnse alfabet geschreven. De overkoepelende term voor dit aangepaste alfabet is Łacinka, dat zich onderscheidt van het Cyrillisch en Latijn door het gebruik van bijvoorbeeld de š en de č. Vandaag de dag geniet Łacinka weinig populariteit, doordat het gebruik van dit alfabet tijdens de Tweede Wereldoorlog verplicht werd door de Duitse bezetter. Wit-Russisch staat genoteerd als een kwetsbare taal op de UNESCO lijst van bedreigde talen; ook al is dit de minst ernstige categorie, het is nog steeds een reden tot alertheid voor het behoud van deze taal.
Urbanisatie en demografie
In totaal wonen er ongeveer 9,5 miljoen mensen in Wit-Rusland, waarvan ongeveer 7,5 miljoen in steden. De urbanisatiegraad is dus 78%. Meer dan 80% van de bevolking is Wit-Russisch, maar er leven ook verschillende minderheden in dit land, zoals Russen (8,2%), Polen (3,1%) en Oekraïners (1,7%).
De centraal gelegen hoofdstad Minsk telt bijna 2 miljoen inwoners. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Minsk voor 95% verwoest in de Slag om Białystok-Minsk tussen Duitsland en de Sovjet Unie, waarna het bevolkingsaantal in een keer daalde tot 50000. Na de Tweede Wereldoorlog nam dit snel weer toe, maar in de laatste twee decennia sinds 1993 ziet Wit-Rusland een afname van zijn bevolking.
Religies
De Russisch Orthodoxe Kerk is de grootste in Wit-Rusland. Het land telt meer dan 1000 kerken vanuit deze traditie, die door hun indrukwekkende architectuur vaak ook toeristische trekpleisters zijn. Ook het Rooms-Katholicisme, Protestantisme en Jodendom worden goed gerepresenteerd in dit land met respectievelijk 499 kerken, 1000 en 50 gemeenschappen.
Internationale betrekkingen
Wit-Rusland heeft in 1992 diplomatieke relaties opgezet met de Europese Unie. Sindsdien zijn er veel restricties en sancties opgelegd aan Wit-Rusland, maar sinds 2008 is er vanuit beide kanten actie ondernomen om de relaties te verbeteren. Wit-Rusland is één van de drie landen die de EAEU hebben opgericht in 2014 en heeft stabiele relaties met de inmiddels vier andere deelnemende landen. De website van het Ministerie van Buitenlandse Zaken biedt een overzicht van alle internationale organisaties waar Wit-Rusland onderdeel van is: http://mfa.gov.by/en/mulateral/organization/.
Economie en munteenheid
In 1991 belandde Wit-Rusland na het uiteenvallen van de Sovjet Unie in een economische crisis, zoals gebeurde in elk land dat hier onderdeel van was. De industriële productie daalde met 19% en het zou ongeveer tien jaar duren voordat de Wit-Russische economie weer ging groeien.
Gedurende deze periode heeft Wit-Rusland veel socialistische kenmerken van de economie onder de SU behouden. Veel bedrijven zijn (gedeeltelijk) genationaliseerd gebleven en de overheidsregulering van de arbeidsmarkt en grondbezit is voor een groot deel intact gebleven.
In 2018 bedroeg het Bruto Nationaal Product (BNP) van Wit-Rusland 59,6 biljoen US dollars. Er zijn vele industrieën die bijdragen aan de opbouw van dit BNP, waarvan de metaalverwerkingsindustrie de belangrijkste is. De focus ligt hier op de bouw van zware machines voor de transportsector, zoals trucks en tractoren, en voor de landbouwsector, zoals grondverzetmachines. Kleinere metaalverwerkingsprocessen, zoals het produceren van auto-onderdelen en staaldraad zijn ook alomtegenwoordig.
De munteenheid is de Wit-Russische roebel (BYN). Sinds de val van de SU zijn er al drie verschillende Wit-Russische roebels geweest aangezien de voorgaande vaak bijna geen waarde meer hadden door hyperinflatie. Dit was het geval in 2000 en 2016. Momenteel (juni 2020) is de wisselkoers met de euro 1,00EU = 2,68 BYN.
Toerisme
Het aantal toeristen dat Wit-Rusland bezoekt groeit in de laatste jaren; het wordt steeds populairder, maar behoort zeker niet tot een van de meest toeristische landen van Europa. De meest drukbezochte locatie van Wit-Rusland is de hoofdstad Minsk. Aangezien veel van deze stad tijdens de Tweede Wereldoorlog is verwoest, zijn de meeste gebouwen die je vandaag de dag tegenkomt gebouwd onder Stalin en Loekasjenko.
Hoewel Wit-Rusland populaire architectonische bezienswaardigheden kent, zoals het Kasteel Mir, afbeelding rechtsonder en het Fort in Brest, wordt het toch het vaakst vanwege zijn natuur bezocht.
De meren van Braslav, grote bossen en nationale parken zoals het Biełaviežskaja Pušča kennen een grote biodiversiteit en zijn aantrekkelijk voor actieve vakanties! Meer informatie hier.
Bijzonderheden
De Wit-Russische schrijfster Svetlana Aleksjievitsj heeft in 2015 de Nobelprijs voor de Literatuur ontvangen. Haar boeken over de Tweede Wereldoorlog, de Sovjetinvasie in Afghanistan, de Tsjernobyl-ramp en de val van Sovjet-Unie laten een ander geluid horen over deze gebeurtenissen dan normaal. Ze heeft bijvoorbeeld het perspectief van vrouwen in WW2 laten zien en haar boeken vanuit het oogpunt en de emoties van getuigen geschreven.
In december 1991 tekenden de drie leiders van Rusland, Oekraїne en Belarus, toen nog deelrepublieken van de SU een verdrag dat het einde van de SU zou inluiden. Ondertekening vond plaats in de bossen van Biełaviežskaja Pušča, waardoor het naamgever is geworden van dit historische verdrag.
