Vertaling van artikel van Pepe Escobar voor The Cradle.co
gepubliceerd op 22 juni 2023
Reken er maar niet op dat de nieuwe machtscentra in Azië elkaar zullen beconcurreren of bevechten. Het Greater Eurasia Partnership zal de SCO, EAEU, BRICS, nieuwe munteenheden enzovoorts integreren. En daarmee de ‘rules-based order‘ vervangen.
Op 4 juli zal Iran tijdens een top in New Delhi eindelijk volwaardig lid worden van de Shanghai Cooperation Organization (SCO).
Het zal één van de belangrijkste besluiten zijn van de top, die via videoconferentie wordt gehouden, samen met de ondertekening van een memorandum over de weg die Wit-Rusland heeft af te leggen naar lidmaatschap.
Tegelijkertijd heeft de Russische vicepremier Alexei Overtsjoek bevestigd dat Iran en de door Rusland geleide Euraziatische Economische Unie (EAEU) tegen eind 2023 een vrijhandelsovereenkomst zullen ondertekenen.
De vrijhandelsovereenkomst zal een uitbreiding zijn van een tussentijdse overeenkomst die de douanerechten op honderden categorieën goederen al verlaagt.
Rusland en Iran – twee belangrijke polen van de Euraziatische integratie – komen geo-economisch steeds dichter bij elkaar sinds de westerse sanctietsunami die volgde op de Russische speciale militaire operatie (SMO) in Oekraïne sinds februari 2022.
De EAEU is – net als de SCO en BRICS – goed op dreef: Er worden vrijhandelsovereenkomsten verwacht, van middellange tot lange termijn, met Egypte, India, Indonesië en de VAE.
Overtsjoek geeft toe dat de onderhandelingen “erg moeilijk” kunnen zijn en “jaren kunnen duren”, gezien “de belangen van alle vijf de lidstaten van de EAEU, hun bedrijven en hun consumenten”. Maar ondanks de overduidelijke complexiteit heeft deze geo-economische hogesnelheidstrein het station al verlaten.
Afslag richting een SWIFT exit
Op een parallel spoor besloten de leden van de Asian Clearing Union (ACU) tijdens een recente top in Iran om deze maand een nieuw grensoverschrijdend financieel berichtensysteem te lanceren als rivaal van het westers georiënteerde SWIFT.
De ACU bestaat uit de centrale banken van India, Pakistan, Bangladesh, Bhutan, Malediven, Nepal, Sri Lanka, Myanmar en Iran: een stevige mix van West-Azië, Zuidoost-Azië en Zuid-Azië.
Het was de Centrale Bank van Iran – nog steeds onder zware sancties – die het nieuwe systeem voor bankberichten ontwikkelde, dat zo nieuw is dat het nog niet bekend is onder zijn eigen acroniem.
Van cruciaal belang is dat de gouverneur van de Russische centrale bank als waarnemer deelnam aan de ACU-top, samen met functionarissen van Wit-Rusland, dat twee weken geleden het lidmaatschap van de ACU heeft aangevraagd.
De gouverneur van de Iraanse centrale bank, Mohammad Reza Farzin, bevestigde niet alleen de interesse van potentiële leden om lid te worden van de ACU, maar ook het streven om een valutamand op te zetten voor de betaling van bilaterale handelsovereenkomsten. Oftewel een snelweg van de-dollarisatie.
Zoals de eerste vicepresident van Iran, Mohammad Mokhber, het samenvatte: “De-dollarisering is geen vrijwillige keuze meer van landen; het is een onvermijdelijk antwoord op de bewapening van de dollar.”
Iran staat nu centraal in alles wat multipolair is. De recente ontdekking van een enorm lithiumveld met ruwweg 10 procent van ’s werelds reserves, gekoppeld aan de zeer waarschijnlijke toelating van Iran dit jaar al tot de uitgebreide BRICS – of BRICS+, ondersteunt de komst van de BRICS-munt, die grondstoffen als goud, olie, gas en – onvermijdelijk – lithium als basis zal hebben.
Al deze hectische activiteiten onder leiding van het Zuiden staan in schril contrast met de sputterende vertraging van het Rijk van Sancties.
Het Mondiale Zuiden heeft er genoeg van dat de VS sancties opleggen en van alles verbieden aan wie en wanneer ze maar willen, ter verdediging van een wazige, arbitraire “op regels gebaseerde internationale orde”.
Toch worden er altijd uitzonderingen gemaakt als de VS zelf dringend bijvoorbeeld Chinese rare earths en batterijen voor elektrische voertuigen moeten kopen. En terwijl China non-stop wordt lastiggevallen en bedreigd, dringt Washington er stilletjes op aan dat het doorgaat met het kopen van Amerikaanse maïs en low-end chips van Micron.
Dit is wat men tegenwoordig “vrije en eerlijke” handel noemt in de VS.
De BRICS hebben andere ideeën om aan deze vicieuze cirkel te ontsnappen. Veel zal steunen op een grotere rol voor de Nieuwe Ontwikkelingsbank (NDB), die de vijf BRICS-leden omvat, evenals Bangladesh, de VAE en Egypte. Uruguay zal binnenkort toetreden en de lidmaatschapsaanvragen van Argentinië, Egypte, Saoedi-Arabië en Zimbabwe zijn ook goedgekeurd.
Volgens het voormalige staatshoofd van Brazilië en huidige NDB-voorzitter Dilma Rousseff zullen de beslissingen over nieuwe leden officieel worden aangekondigd op de komende BRICS-top in Zuid-Afrika in augustus.
Ondertussen vond in Astana, Kazachstan, de 20e ronde van het eindeloze Syrische vredesproces plaats, waarbij de viceministers van Buitenlandse Zaken van Rusland, Syrië, Turkije en Iran bijeenkwamen.
Dat zou de beslissende stap moeten zijn in een “normaliseringsroutekaart” die Moskou vorige maand voorstelde om eindelijk de rol van het Turkse leger dat op Syrisch grondgebied opereert te regelen. De Russische viceminister van Buitenlandse Zaken Mikhail Bogdanov bevestigde nogmaals dat de VS alles in het werk stellen om een normalisatie tussen Damascus en Ankara te voorkomen – door het steunen van olie stelende Koerdische milities in Noord-Syrië.
Een “brede integratieve configuratie“
Alle onderling verbonden ontwikkelingen rond SCO, BRICS, EAEU en andere multilaterale mechanismen – die nu in een razend tempo plaatsvinden – komen in de praktijk samen in een concept dat al in 2018 in Rusland werd geformuleerd: het Greater Eurasia Partnership.
En wie kan dat beter definiëren dan de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov: “Ons belangrijkste buitenlandse politieke project is het [opbouwen] van steun voor het concept van het Groter Euraziatisch Partnerschap. Waar we het over hebben is het faciliteren van het objectieve proces van het vormen van een brede integratieve configuratie die open staat voor alle landen en verenigingen op ons uitgestrekte continent.”
Zoals Lavrov nu routinematig uitlegt in al zijn belangrijke vergaderingen, omvat dit “het aan elkaar koppelen van de complementaire ontwikkelingsplannen” van de EAEU en China’s BRI; het uitbreiden van de interactie “binnen het kader van de SCO met de betrokkenheid van SCO-waarnemende staten en dialoogpartners”; “het versterken van het strategische partnerschap” tussen Rusland en ASEAN; en “het leggen van werkcontacten” tussen de uitvoerende organen van de EAEU, SCO en ASEAN.
Voeg daarbij de cruciale interactie tussen de komende BRICS+ en al het bovenstaande; letterlijk iedereen en zijn buurman in het hele Zuiden staat in de rij om lid te worden van de BRICS-Club.
Lavrov ziet een “wederzijds voordelige, onderling verbonden infrastructuur” en een “continentbrede architectuur van vrede, ontwikkeling en samenwerking in Groot-Eurazië” voor zich. En dat moet worden uitgebreid naar het hele Zuiden.
Het zal helpen als andere gloednieuwe instellingen meedoen. Dat is het geval met een nieuwe Russische denktank, het Geopolitiek Observatorium voor de Kernproblemen van Rusland (GORKI), dat zal worden geleid door de voormalige Oostenrijkse minister van Buitenlandse Zaken Karin Kneissl. GORKI zal worden opgezet als een afdeling van de Staatsuniversiteit van Sint-Petersburg en zal zich richten op West-Azië-studies en energiekwesties.
Al deze interpolaties werden in detail besproken tijdens het St. Petersburg forum vorige week.
/ Go to the mediabank
Eén van de hoofdthema’s van het spectaculair succesvolle Global South forum was natuurlijk de herindustrialisatie en heroriëntatie van Ruslands export-importkanalen, weg van Europa en in de richting van Azië, Afrika en Latijns-Amerika.
De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) waren sterk vertegenwoordigd in Sint-Petersburg. Dit wijst er op dat de nadruk ligt op West-Azië, waar de geo-economische toekomst van Rusland zich steeds meer ontwikkelt. De reikwijdte en breedte van de discussies onder leiding van het Mondiale Zuiden onderstreepten alleen maar hoe het zichzelf marginaliserende collectieve Westen de Mondiale Meerderheid van zich heeft vervreemd, misschien wel onherroepelijk.
In de immens populaire politieke talkshow van Vladimir Solovyov vond de Russische filmregisseur Karen Shakhnazarov misschien wel de beste manier om zo’n complex proces als het Greater Eurasia Partnership bondig te formuleren.
Hij zei dat Rusland nu opnieuw de rol van kampioen van een nieuwe wereldorde op zich neemt zoals de Sovjet-Unie die aan het begin van de jaren 20 van de vorige eeuw had. In zo’n context is de woede en ongecontroleerde russofobie van het collectieve westen gewoon machteloosheid: het jammeren van de frustratie dat het Rusland “kwijt” is, terwijl het een no-brainer zou zijn geweest om het aan zijn kant te houden.
Pepe Escobar is columnist bij The Cradle, hoofdredacteur bij Asia Times en onafhankelijk geopolitiek analist gericht op Eurazië. Sinds het midden van de jaren tachtig woont en werkt hij als buitenlandcorrespondent in Londen, Parijs, Milaan, Los Angeles, Singapore en Bangkok. Hij is de auteur van talloze boeken; zijn laatste boek heet ‘Raging Twenties’.